Student z Pragi

(Der Student von Prag)

Reż. Stellan Rye; scen. Hanns Heinz Ewers; zdj. Guido Seeber

Deutsche Bioscope GmbH, Niemcy, 1913

Obsada: Paul Wegener (student Balduin), John Gottowt (Scapinelli), Grete Berger (hrabianka Margit), Lyda Salmonová (Lyduschka)

  DCP, 75’, kopia wirażowana, tablice/napisy: DE/PL, EN, źródło: Filmmuseum München

XIX-wieczna Praga. Student Balduin, znakomity szermierz i wielbiciel dobrej zabawy, cierpi z powodu braku pieniędzy. Swe ubóstwo odczuwa jeszcze mocniej, gdy zakochuje się w uratowanej przez siebie od utonięcia hrabiance Margit, o której względy zabiega też bogaty kuzyn. Zdesperowany młodzieniec zawiera wartą fortunę transakcję z demonicznym Scapinellim, nieświadomy, że oznacza ona sprzedanie swojego odbicia – i życie z sobowtórem.

Dzieło przełomowe w historii niemieckiego kina jako zapowiedź ekspresjonizmu (gra światła i cienia) i pierwszy horror, film grozy wykorzystujący motyw faustowski i wątek sobowtóra. Mroczna historia wpisująca się w nurt tzw. Autorenfilm, którego celem była legitymizacja przez współpracę z uznanymi pisarzami kina jako sztuki – tu był nim Hanns Heinz Ewers, ceniony autor literackiej fantastyki, inspirujący się opowiadaniem Edgara Allana Poe. Jednocześnie film inicjuje inny trend, Märchenfilmen: obrazów opartych na baśniach, podaniach, czerpiących z tradycji romantycznej, co pozwalało nobilitować nowe wciąż medium przez inspirację kulturą narodową oraz stanowiło pretekst do poszukiwań formalnych i eksperymentów technicznych. Operator Guido Seeber jest tutaj twórcą prekursorskich efektów specjalnych (gra lustrzana), ukazujących jednocześnie bohatera i jego sobowtóra – musiały robić wrażenie na ówczesnej publiczności, entuzjastycznie przyjmującej tę ekranową opowieść. O atrakcyjności (i archetypowym charakterze) Studenta z Pragi  świadczy też to, że doczekał się w niedługim czasie dwóch remake’ów: wersję z 1926 roku, z Conradem Veidtem w roli tytułowej, wyreżyserował Henrik Galeen, a tę z roku 1935 – Arthur Robinson.    

  Oryginalna wersja filmu zaginęła, zachowała się tylko skrócona z 1926 roku oraz angielska wersja eksportowa. Film został zrekonstruowany w 1987 roku pod kierunkiem dr. Wilfrieda Kugela oraz odrestaurowany cyfrowo w 2013 roku przez Filmmuseum w Monachium.  

 muzyka:  Artur Rumiński

 CZWARTEK | 28 LISTOPADA | 18:00 | SALA STOLICA
wprowadzenie: Tomasz Kolankiewicz