Strona Filmoteki Narodowej

Dookoła świata sto lat temu

Wyobraźcie sobie, jak w czasach, gdy nie było telewizji, Internetu, Skype’a ani Facetime’a musiała poczuć się matka żyjąca na jednym kontynencie, widząc matkę mieszkającą na drugim. Albo rolnik, tancerz lub dziecko widząc swój odpowiednik z innej części świata!

Jednym z najstarszych i często przywoływanych filmów jest Wjazd pociągu na stację w La Ciotat braci Lumière. Pociągi, samochody, łodzie, statki były atrakcyjnymi obiektami wczesnego kina, ponieważ koncentrowało się ono na uchwyceniu ruchu. Kamera nie tylko rejestrowała poruszający się pojazd, ale mogła również do niego wsiąść i zabrać nas, czyli publiczność, na „przejażdżkę duchem” – doznanie podobne do wyglądania przez okno podczas podróżowania samemu.

Wczesne kino miało umożliwić widzom zwiedzanie świata. Na przełomie wieków, kiedy podróżowanie było zbyt drogie, trudne lub ryzykowne operatorzy udawali się do jego odległych zakątków, przywożąc cudzoziemców, ich miasta i stroje do miejscowego kina. Wielkie wytwórnie, takie jak Lumière i Pathé Frères, wysyłały poszukiwaczy przygód na antypody nie tylko po to, by pokazywać tam swoje filmy, lecz także by uchwycić lokalne tradycje i sprowadzić je do Francji. Nakręcony materiał był montowany i uzupełniany objaśniającymi tablicami, a następnie eksportowany do krajów całego świata, aby mogła go zobaczyć międzynarodowa publiczność.

W ramach niniejszego programu odwiedzimy szesnaście krajów na różnych kontynentach i zobaczymy, jak ludzie na całym świecie żyli ponad sto lat temu. W większości przypadków kamera filmowa stawała się atrakcją, ludzie byli nią zafascynowani. Zobaczymy wiele ujęć najbardziej znanych miejsc na świecie, niemal skopiowanych pocztówek z ważnych turystycznych zakątków świata.

Wszystkie filmy pochodzą ze zbiorów Eye Filmmuseum. (Elif Rongen-Kaynakçi)

Holenderskie portrety
(Dutch Types) (Gaumont, Francja/France, 1915)

DCP, 3’37’’; barwienie szablonem; plansze: EN, napisy: PL

Obrazki z Indii i Sri Lanki
(Types des Indes et de Ceylon) (Eclair, Francja/France, 1913)

DCP, 3’32’’; cz.-b.; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

Pejzaże Manawatu
(Kijkjes uit Manawatu) (Kalem [?], USA, 1910–1914)

DCP, 3’44’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

Portugalia
(Portugal) (Eclair, Francja/France, 1914[?])

DCP, 7’13’’; cz.-b.; plansze: NL, napisy: PL, EN

Trypolis
(Tripoli) (Ambrosio, Włochy/Italy, 1912)

DCP, 4’16’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

Malownicza Japonia
(Le Japon pittoresque) (Eclair, Francja/France, 1913)

DCP, 3’24’’; cz.-b.; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

Konstantynopol i Złoty Róg
(Stamboul et la Corne d'Or) (Eclipse, Francja/France, 1912)

DCP, 3’48’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN

Hongkong. Kolejka na Wzgórze Wiktorii
(Hong Kong. Le funiculaire de Victoria) (Eclipse, Francja/France, 1908)

DCP, 1’41’’; cz.-b.; plansze: FR, napisy: PL, EN

Konstantyna
(Constantine) (Eclair, Francja/France, 1913)

DCP, 5’57’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

Film z podróży do Ameryki Południowej: Boliwia
(Reisfilm Zuid-Amerika: Bolivia) ([?], Holandia, 1924 [?])

DCP, 5’12’’; tinta, tonowanie; plansze: NL, napisy: PL, EN

Barcelona. Perła Morza Śródziemnego
(La Perle de la Méditerranée: Barcelone) (Eclipse, Francja/France, 1913)

DCP, 5’21’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN; Desmet Collection

U wybrzeży Grenlandii
(Sur les côtes du Groenland) (Pathé, Francja/France, 1927)

DCP, 7’13’’; tinta, tonowanie; plansze: FR, napisy: PL, EN

Kuala Lumpur, Azja Południowa, stolica Sfederalizowanych Stanów Malezji
(Kuala-Lampour, Asie Méridionale, capitale des Etats Fédérés Malais) (Pathé Frères, Francja/France, 1912)

DCP, 4’36’’; tinta, barwienie szablonem; plansze: NL, napisy: PL, EN

Eksploatacja lasów w Australii
(Exploitation forestière en Australie) (Pathé Frères, Francja/France, 1912)

DCP, 5’28’’; tinta, barwienie szablonem; plansze: NL, napisy: PL, EN

Malowniczy Sztokholm
(Stoccolma pittoresca) (Pasquali, Włochy, Szwecja, 1909?)

DCP, 2’55’; cz.-b.; Desmet Collection

Hawaje. Pacyficzny raj
(Hawaii: the Paradise of the Pacific) (Lyman H. Howe Films, USA, 1916);

reż.: Lyman H. Howe

DCP, 8’49’’; tinta; plansze: NL, napisy: PL, EN

wprowadzenie do filmów: Iga Harasimowicz

sekcja: TRAWELOGI

Muzyka: Kasia Pietrzko Trio