PARYŻ ŚPI

PARYŻ ŚPI

Paryż śpi

(Paris qui dort) (Les Films Diamant, Francja, 1925)
reż.: René Clair; scen.: René Clair; zdj.: Maurice Desfassiaux, Paul Guichard
obsada: Henri Rollan (Albert), Albert Préjean (pilot), Madeleine Rodrigue (Hesta, pasażerka samolotu), Louis Pré fils (detektyw), Antoine Stacquet (bogacz), Marcel Vallée (złodziej), Charles Martinelli (naukowiec), Myla Seller (dziewczyna)

  DCP, 60’; tinta; plansze: EN, napisy: PL, FR; restauracja 2018; źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

Pewnego ranka dozorca wieży Eiffla stwierdza, że jego zegarek przestał działać. Ze zdziwieniem odkrywa, że i Paryż zastygł w bezruchu: na ulicach stoją porzucone samochody, a ludzie pogrążeni są we śnie. Mimo to na swej drodze spotyka kilkoro turystów. Razem wyruszają na podbój miasta, by poznać przyczynę jego uśpienia.

Debiut René Claira łączy elementy komedii fantastycznej i groteski. Niepozbawiony celnej obserwacji natury obyczajowej, a nawet filozoficznej, zachwyca wnikliwym, poetyckim i nostalgicznym portretowaniem miasta. Stolica Francji staje się równoprawnym bohaterem filmu, zwierciadłem, w którym odbija się natura jej mieszkańców i turystów. Zdjęcia zrealizowane na stalowej konstrukcji wieży Eiffla należą do najciekawszych elementów dzieła, a sam obraz Claira wywarł znaczący wpływ na ukazywanie metropolii na ekranie.

Filmem tym reżyser chciał przywrócić kinu wolność. Kino ma wrócić do korzeni i pozbyć się tego dławiącego artystycznego oszustwa – postulował. Chociaż Clair podzielał zachwyt nad awangardą, to jej narzędzi użył w służbie satyry i zabawy, tworząc mieszankę rzeczywistego i nierealnego świata, odległą od wizji Marcela L’Herbiera, Jeana Epsteina czy Germaine Dulac. W debiucie przewija się wiele wątków, które będą obecne w jego całej twórczości – m.in. satyra połączona z trafną dziennikarską obserwacją (Clair po I wojnie światowej pracował jako dziennikarz) – jednak dopiero filmy dźwiękowe z lat 1930–1932 postawią go w rzędzie mistrzów kina.

Pokaz prasowy pierwszej wersji Paryż śpi odbył się w 1924 roku, ale zaangażowanie Claira w realizację Antraktu przesunęło rozpowszechnianie ostatecznej wersji filmu na 1925 rok. (KB)

 Film został odrestaurowany przez Fondation Jérôme Seydoux-Pathé w 2018 roku. Restaurację w standardzie 4K wykonano w laboratorium L’Immagine Ritrovata na podstawie tintowanej kopii 35 mm na podłożu łatwopalnym (nitro) z kolekcji BFI National Archive.

  wprowadzenie do filmu: Svetlana Furman
sekcja: KIERUNEK: FRANCJA

  muzyka: Księżyc

  PIĄTEK | 22 PAŹDZIERNIKA | 18:30 | SALA STOLICA


Film prezentowany w zestawie: Parę wież Eiffla i rowerów z pierwszej dekady ostatniego wieku | Paryż śpi

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

  • PARYŻ ŚPI, źródło: Fondation Jérôme Seydoux-Pathé